بسیاری از مردم معمولاً تفاوت بین زبان های برنامه نویسی و زبان های اسکریپت نویسی را نمی دانند و این اصطلاحات را به جای یکدیگر استفاده می کنند. این دو ممکن است شبیه به نظر بیایند اما کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. همه کسانی که می خواهند پای خود را در دنیای توسعه نرم افزار بگذارند، باید تفاوت زبان های برنامه نویسی و زبان های اسکریپت نویسی را بدانند. با این حال، تحولات اخیر در دنیای برنامه نویسی، مرز تمایز بین آنها را محو کرده است.

هر دو زبان برای توسعه نرم افزار استفاده می شوند. همه زبان های اسکریپت نویسی را می توان به عنوان زبان برنامه نویسی استفاده کرد اما برعکس این درست نیست. تفاوت اساسی بین آنها این است که زبان های اسکریپت کامپایل نمی شوند، بلکه تفسیر می شوند. قبل از ظهور زبان‌های اسکریپت نویسی، از زبان‌های برنامه‌نویسی برای توسعه نرم‌افزارهایی مانند Microsoft PowerPoint، Microsoft Excel، Internet Explorer و غیره استفاده می‌شد. اکنون اجازه دهید زبان اسکریپت نویسی و زبان های برنامه نویسی را با جزئیات درک کنیم و سپس به تفاوت های بین آنها خواهیم پرداخت. در ادامه با ما در شتابان هاست همراه باشید.

زبان اسکریپت نویسی چیست؟

زبان اسکریپت نویسی یک زبان برنامه نویسی است که به طور خاص برای محیط های runtime طراحی شده است. اجرای وظایف را خودکار می کند. آنها در مدیریت سیستم، توسعه وب، بازی ها و ایجاد افزونه ها استفاده می شوند. این زبان‌ها زبان‌های تفسیری هستند (مترجم دستورالعمل‌های نوشته شده در یک زبان برنامه‌ نویسی یا اسکریپت نویسی را مستقیماً اجرا می‌کند، بدون اینکه لازم باشد قبلاً در یک برنامه زبان ماشین کامپایل شده باشند)، و قابلیت‌های جدیدی را به برنامه‌ها می‌آورند. این زبان ها معمولا کوتاه و سریع هستند و از کد منبع یا بایت تفسیر می شوند. عمدتاً، زبان‌های اسکریپت، زبان‌های اوپن سورس هستند و تقریباً توسط هر پلتفرمی پشتیبانی می‌شوند، به این معنی که برای اجرای آن‌ها به هیچ نوع نرم‌افزار خاصی نیاز نیست، زیرا آنها مجموعه‌ای از دستورات هستند که بدون استفاده از کامپایلر اجرا می‌شوند.

بسته به هدف و شرایط شما، استفاده از زبان اسکریپت نویسی بهتر است. دو نوع اصلی زبان اسکریپت نویسی وجود دارد:

• زبان اسکریپت نویسی سمت سرور: از زبان های اسکریپت نویسی سمت سرور برای ایجاد صفحات وب پویا استفاده می شود. آنها در یک وب سرور اجرا می شوند. این زبان ها عملیات Backend را انجام می دهند. مثال: PHP، Python، Node.js، Ruby و Pearl.
• زبان اسکریپت نویسی سمت کلاینت: زبان اسکریپت نویسی سمت کلاینت در مروگر ها نمایش داده می شود. این زبان ها از زبان های front end محسوب می شوند. مثال: HTML، jQuery، CSS و JavaScript.

ویژگی های کلیدی زبان برنامه نویسی:

• یادگیری و استفاده آسان – آنها اغلب نقطه شروع عالی برای کسانی هستند که می خواهند اولین قدم خود را در دنیای توسعه بگذارند. یادگیری و پیاده سازی آنها آسان است. جاوا اسکریپت و پی اچ پی از ساده ترین زبان های اسکریپت نویسی هستند.
• اوپن سورس و رایگان – بیشتر زبان های اسکریپت نویسی اوپن سورس هستند، به این معنی که هیچ محدودیتی برای استفاده از زبان های اسکریپت نویسی وجود ندارد. تنها کاری که باید انجام داد این است که آنها را مطالعه کرده و در سیستم موجود خود ادغام کنند. همه آنها اوپن سورس هستند، به این معنی که هر کسی در سراسر جهان می تواند در توسعه آنها مشارکت داشته باشد.
• قدرتمند و قابل توسعه – زبان های اسکریپت به اندازه کافی قدرتمند هستند (از نظر کاربرد) به طوری که می توان کارهای لازم را با اسکریپت ها انجام داد. زبان های اسکریپت نیز بسیار توسعه پذیر هستند، به عنوان مثال، در صورت لزوم می توانید ویژگی های خاصی را اضافه کنید.
• Cross-Platform – زبان های اسکریپت نویسی مزیت قابل توجه دیگری را ارائه می دهند: آنها قابل حمل و چند پلتفرمی هستند، زیرا در یک سرور ریموت یا در مرورگر وب بازدید کننده اجرا می شوند. این بدان معنی است که آنها برای اجرا به نرم افزار اضافی نیاز ندارند و می توانند با هر مرورگری در هر سیستم عامل و پلتفرمی استفاده شوند.
• نیاز به حافظه رم سبک تر – برخلاف زبان های برنامه نویسی، آنها کامپایل نمی شوند، بلکه تفسیر می شوند. بنابراین، آنها به حافظه رم کمتری در سیستم هایی کهاجرا می شوند نیاز دارند.
• اجرای runtime – یک برنامه را می توان در حین اجرا با استفاده از سیستمی که اجازه می دهد کد در طول runtime اجرا شود، کانفیگ و اصلاح کرد. این ظرفیت در واقع مهمترین ویژگی است که زبان های اسکریپت نویسی را در اکثر برنامه ها بسیار مهم می کند.
• امنیت – زبان های اسکریپت با در نظر گرفتن امنیت طراحی شده اند. یک زبان اسکریپت اجازه نمی دهد که هیچ عملیات غیرقانونی از اسکریپت انجام شود و حتی کد لوکال را از دسترسی به اطلاعات ذخیره شده در اسکریپت متوقف می کند.

زبان برنامه نویسی چیست؟

یک زبان برنامه نویسی برای تعامل با رایانه ها برای توسعه بیشتر برای ساخت برنامه های دسکتاپ، وب سایت ها و برنامه های تلفن همراه استفاده می شود. این زبان مجموعه ای از دستورالعمل هایی است که برای دستیابی به یک هدف نوشته شده است. C، C++، Java، Python از جمله نمونه های زبان های برنامه نویسی هستند. زبان های برنامه نویسی معمولاً از دو جزء تشکیل شده اند – نحو (syntax) و معناشناسی (semantics). آنها برای پیاده سازی الگوریتم ها استفاده می شوند و رایانه ها را قادر به انجام اقدامات می کنند.

زبان های برنامه نویسی را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

• زبان ماشین – زبان ماشین نوعی زبان سطح پایین است که کامپیوترها به راحتی می توانند آن را بفهمند. آنها از دستورالعمل های باینری یا هگزادسیمال تشکیل شده اند و زبان اصلی رایانه ها هستند.
• زبان اسمبلی – زبان اسمبلی (ASM) یکی دیگر از زبان های برنامه نویسی سطح پایین است که برای پردازنده های خاص ایجاد شده است. این فقط یک نمایش نمادین و قابل درک برای انسان از مجموعه دستورالعمل ها است. زبان اسمبلی را با استفاده از اسمبلر به زبان ماشین ترجمه می کند.
• زبان سطح بالا – HLL یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است که برای ایجاد نرم افزارها و وب سایت های کاربر پسند استفاده می شود. این زبان برنامه نویسی نیاز به استفاده از یک کامپایلر یا مفسر برای تبدیل کد نوشته شده توسط کاربر به زبان ماشین (زبان قابل درک توسط کامپیوتر) دارد. مزیت اصلی یک زبان سطح بالا این است که خواندن، نوشتن و نگهداری آن ساده است. Python، Java، JavaScript، PHP، C#، C++، Cobol، Perl، Pascal، LISP، FORTRAN و Swift نمونه هایی از زبان های برنامه نویسی سطح بالا هستند.

زبان های سطح بالا را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:

• زبان های برنامه نویسی رویه محور یا رویه ای
• زبان های برنامه نویسی شی گرا
• زبان طبیعی

ویژگی های کلیدی زبان های برنامه نویسی:

• سادگی: بیشتر زبان های مدرن مانند پایتون منحنی یادگیری ساده ای دارند. معمولاً بین سادگی یک زبان و سرعت و انتزاع آن (توانایی پنهان کردن جزئیات پیچیده) تعادل وجود دارد.
• ساختار: هر زبان برنامه نویسی از ساختار از پیش تعریف شده مناسبی مانند نحو از پیش تعریف شده، معناشناسی، مجموعه قوانین و غیره پیروی می کند.
• انتزاع: به توانایی زبان برنامه نویسی برای پنهان کردن جزئیات پیچیده که ممکن است برای کاربران غیر ضروری باشد اشاره دارد. یکی از مهم ترین و ضروری ترین ویژگی های زبان های برنامه نویسی شی گرا است.
• کارایی: برای جلوگیری از مصرف بیش از حد حافظه رم یا طولانی شدن زمان، زبان های برنامه نویسی ترجمه و اجرا می شوند.
• قابل حمل بودن: زبان های برنامه نویسی قابل حمل هستند، به این معنی که انتقال آنها از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر باید ساده باشد.

آیا زبان های اسکریپت نویسی و زبان های برنامه نویسی یکسان هستند؟

خیر، زبان های اسکریپت نویسی و زبان های برنامه نویسی یکسان نیستند. زبان های برنامه نویسی برای ساختن نرم افزارهای پیچیده ایجاد شدند، در حالی که زبان های اسکریپت نویسی برای کمک به زبان های برنامه نویسی ایجاد شدند. زبان های برنامه نویسی کامپایل می شوند در حالی که زبان های اسکریپت نویسی تفسیر می شوند. در بخش بعدی به تفاوت‌های بین زبان‌های برنامه‌ نویسی و زبان‌های اسکریپت نویسی خواهیم پرداخت.

تفاوت بین زبان اسکریپت نویسی و زبان برنامه نویسی:

بیایید اکنون به برخی از تفاوت های بین زبان های اسکریپت نویسی و زبان های برنامه نویسی نگاه کنیم. جدول زیر شامل برخی از ویژگی های متضاد بین این زبان ها است.

جمع بندی:

بنابراین نتیجه می گیریم که فرآیند اجرا و محیط تفاوت های اساسی بین زبان های برنامه نویسی و زبان های اسکریپت نویسی هستند. زبان‌های اسکریپت را می‌توان به‌عنوان پسوند برنامه‌های موجود (نوشته شده در یک زبان برنامه‌نویسی) توصیف کرد. اکثر برنامه ها و نرم افزارها به زبان های برنامه نویسی نوشته شده اند، اگرچه عملکرد با استفاده از زبان های اسکریپت نویسی تعریف می شود. در حالی که زبان‌های برنامه‌نویسی برای توسعه برنامه‌ها و نرم‌افزارها از ابتدا استفاده می‌شوند، زبان‌های اسکریپت نویسی برای گنجاندن قابلیت‌های اضافی در برنامه استفاده می‌شوند. تقاضای رو به رشد صفحات وب و برنامه های پویا تقاضا برای زبان های اسکریپت نویسی را تشدید کرده است و نیاز به ساختارهای برنامه نویسی سنتی برای ساخت محصولات نرم افزاری پیچیده هرگز از بین نخواهد رفت. زبان های اسکریپت نویسی ساختارهای زیبایی هستند که بر پایه زبان های برنامه نویسی هستند. هر دو زبان مجموعه ای از مزایا و معایب خاص خود را دارند و قرار است مکمل یکدیگر باشند.

سوالات متداول:

• آیا SQL یک زبان برنامه نویسی است؟

بله. SQL یک زبان نسل چهارم است، به این معنی که یک زبان اسکریپت نویسی است که نیازی به کامپایل ندارد. SQL، مانند بسیاری از زبان های نسل چهارم، استفاده از مترجم را به جای کامپایلر ضروری می کند.

• آیا اسکریپت نویسی سخت تر از برنامه نویسی است؟

خیر، اسکریپت نویسی سخت تر از برنامه نویسی نیست. در واقع، یادگیری و استفاده از یک زبان اسکریپت نویسی آسان تر از یک زبان برنامه نویسی است.

• کدام زبان اسکریپت نویسی آسان است؟

تقریباً همه زبان های اسکریپت نویسی به راحتی قابل یادگیری هستند. جاوا اسکریپت و پی اچ پی از ساده ترین زبان های اسکریپت نویسی هستند.

• آیا HTML یک زبان برنامه نویسی است؟

نه. HTML یک زبان اسکریپت نویسی نیست. این یک زبان نشانه گذاری است که برای طراحی اسناد برای نمایش در مرورگرهای وب استفاده می شود.

• آیا زبان اسکریپت نویسی یک زبان برنامه نویسی است؟

زبان اسکریپت نویسی یک زبان برنامه نویسی است که به جای کامپایلر از یک مفسر برای اجرای وظایف در یک محیط runtime منحصر به فرد استفاده می کند. آنها معمولا کوتاه و سریع هستند و از کد منبع یا بایت تفسیر می شوند.